Provera poreskih obaveza po JMBG danas je brza i dostupna svakom građaninu u Srbiji. JMBG je osnovni identifikator pod kojim se vode poreska zaduženja fizičkih lica, pa se preko interneta može videti dug, uplate i kamata. Digitalni portali zamenili su odlazak na šalter i omogućili uvid u stanje za par minuta. Redovna provera sprečava da mali zaostatak preraste u veći dug.
Bitno je znati da postoje dva odvojena sistema za uvid u obaveze. Republički porezi i doprinosi proveravaju se na portalu ePorezi, dok se lokalni porezi, posebno porez na imovinu, gledaju na portalu LPA.
Za oba portala potrebna je elektronska identifikacija visokog nivoa, najčešće ConsentID aplikacija ili kvalifikovani sertifikat.
Tekst koji sledi vodi korak po korak kroz prijavu, pregled stanja i postupke ako se pojavi neusaglašen dug.
Najbitnije stavke
- Provera poreskih obaveza po JMBG radi se online i pokazuje dug, uplate i kamatu.
- Republičke obaveze proveravaju se na ePorezi portalu: https://eporezi.purs.gov.rs
- Lokalne obaveze, posebno porez na imovinu, proveravaju se na LPA portalu: https://lpa.gov.rs
- Za pristup portalima potrebna je elektronska identifikacija visokog nivoa, najčešće ConsentID ili kvalifikovani sertifikat.
- Ako sistem prikazuje dug posle uplate, najčešći razlog je neusaglašeno knjiženje, pa se podnosi zahtev uz dokaz o uplati.
Koje poreske obaveze postoje i gde se proveravaju?
Poreske obaveze građana u Srbiji dele se na republičke i lokalne, i baš zato postoje dva glavna portala za proveru.
Prva grupa su obaveze koje vodi Poreska uprava Republike Srbije, a druga su obaveze koje vode opštine i gradovi kroz lokalnu poresku administraciju.
Ako se proverava samo jedan portal, lako se desi da deo duga ostane neprimećen, pa je važno znati gde šta pripada.
Republičke poreske obaveze proveravaju se na portalu ePorezi
Tu spadaju porezi i doprinosi koje obračunava i prati Poreska uprava, kao što su obaveze po osnovu poreza na prihode građana, razne prijave samooporezivanja, eventualni godišnji porez na dohodak, kao i druga zaduženja koja nastaju po rešenjima ili prijavama.
Na ePorezi se vidi poreska kartica sa stanjem po računima javnih prihoda, istorijom uplata i obračunatom zateznom kamatom.
Lokalne poreske obaveze proveravaju se na portalu LPA
U praksi najveći deo lokalnih obaveza čini porez na imovinu, za stanove, kuće, zemljište, garaže ili poslovne prostore.
LPA prikazuje dug po opštinama, pa ako osoba ima imovinu u više gradova ili opština, stanje se može videti pojedinačno za svaku opštinu ili zbirno.
U istom sistemu mogu da se pojave i druge lokalne takse i naknade, zavisno od odluka opštine.
Doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje imaju zaseban uvid
Za proveru da li su doprinosi evidentirani za staž koristi se portal Fonda PIO.
Taj portal služi za uvid u prijavljene i uplaćene doprinose za radni staž, ali ne zamenjuje poresku karticu ni na ePorezi ni na LPA. Zbog toga se koristi kao dopuna, posebno kad postoji sumnja da doprinosi nisu pravilno knjiženi.
Ukratko: ePorezi je mesto za republički dug, LPA je mesto za lokalni dug, a PIO portal je dodatni pregled doprinosa za staž.
Potrebni uslovi za online proveru poreskog duga po JMBG
Pre online provere poreskih obaveza po JMBG vredi pripremiti sve što sistem traži za sigurnu identifikaciju.
Poreski portali prikazuju osetljive finansijske podatke, pa bez pravilne elektronske prijave nema uvida u stanje duga.
Ovo su osnovni uslovi za proveru poreskog duga po JMBG:
- JMBG i važeća lična karta
- eID nalog na eUprava sistemu
- aktiviran visok nivo pouzdanosti naloga
- ConsentID aplikacija na telefonu ili kvalifikovani elektronski sertifikat
- informacije o nepokretnosti, ako je cilj porez na imovinu
ConsentID je najčešći način prijave za građane, jer telefon služi kao digitalni ključ za ulazak na državne sisteme.
Kvalifikovani elektronski sertifikat je druga opcija i traži čitač kartica plus SmartBox na računaru.
Ko prvi put koristi elektronske servise treba da proveri nivo pouzdanosti eID naloga, pošto osnovni nivo najčešće ne omogućava uvid u poresku karticu.
Postupak provere poreskih obaveza na ePorezi portalu
ePorezi portal služi za proveru republičkih poreza i doprinosa koji se vode u Poreskoj upravi.
Posle ulaska na portal bira se prijava visokog nivoa pouzdanosti, pa sistem proverava identitet pre prikaza bilo kakvih podataka.
Nakon uspešne prijave otvara se korisnički meni sa uslugama za fizička lica.
Osnovni koraci na portalu na ePorezi
- otvaranje ePorezi portala
- prijava preko ConsentID ili kvalifikovanog sertifikata
- ulazak u deo za fizička lica
- izbor opcije „Poreska kartica“ ili „Pregled obaveza i uplata“
- pregled zaduženja po vrstama poreza i godinama
- provera salda, kamata i datuma knjiženja uplata
U poreskoj kartici vidi se lista obaveza sa iznosom glavnice, obračunatom zateznom kamatom i ukupnim saldom.
Posebno je važno pogledati da li postoje otvorene stavke za stare godine, jer se dug često prenosi i uvećava kamatom.
Ako se u tabeli vidi saldo duga, sledeći korak je provera sopstvenih uplata i planiranje izmirenja, ili pokretanje postupka usaglašavanja ako je uplata već izvršena.
View this post on Instagram
Postupak provere poreza na imovinu i drugih obaveza na LPA portalu
LPA portal je mesto gde se proveravaju lokalne poreske obaveze, prvenstveno porez na imovinu.
Sistem je napravljen tako da prikazuje dug po opštinama, jer svaka opština vodi evidenciju za nepokretnosti na svojoj teritoriji.
Zato je LPA posebno koristan za ljude koji imaju stan, kuću ili zemljište u više gradova ili opština.
Kako proveriti porez na LPA portalu?
- otvaranje LPA portala i izbor prijave
- prijava preko eID naloga uz ConsentID ili preko kvalifikovanog sertifikata
- ulazak u sekciju „Poreske obaveze“
- izbor opcije „Upit stanja“
- pregled dugovanja po opštini, vrsti poreza i godini
- preuzimanje izveštaja u PDF formatu, ako je dostupno
Šta je važno da se pogleda odmah po otvaranju stanja?
- lista opština u kojima postoje zaduženja
- da li je za svaku godinu prikazan iznos glavnice i kamata
- da li postoji otvoren saldo za neku nepokretnost
- da li su uplate prikazane uz tačan datum i iznos
Ako postoji imovina u više opština, LPA najčešće nudi dva pregleda. Prvi je zbirni pregled duga, koristan za brzu proveru. Drugi je detaljan pregled po opštini i po nepokretnosti, gde se vidi za šta tačno dug postoji. Tu je dobro proveriti svaku godinu zasebno, jer se često desi da je dug nastao davno, pa je samo rastao kroz kamatu.
Praktičan savet: kad LPA pokaže dug za porez na imovinu, pogledajte da li se dug odnosi na trenutnu godinu ili na stare godine. Za stare godine najčešći razlog je da je rešenje bilo poslato na staru adresu ili da uplata nije pravilno knjižena. U oba slučaja bi trebalo da reagujete odmah, jer kamata može brzo da uveća iznos.
Kako čitati poresku karticu i tabelu dugovanja na portalima
Poreska kartica na ePorezi i pregled stanja na LPA izgledaju slično, ali je bitno znati šta svaka kolona znači. Bez toga tabela može da deluje zbunjujuće, a cilj je da se iz nje jasno vidi da li dug postoji i odakle potiče.
Najvažniji pojmovi u tabeli
- glavnica: osnovni iznos poreza koji je zadužen rešenjem ili prijavom
- kamata: zatezna kamata na neplaćeni deo glavnice
- saldo: preostali dug posle knjiženih uplata
- datum zaduženja: dan kad je obaveza uvedena u sistem
- datum knjiženja: dan kad je uplata povezana sa obavezom
- poziv na broj: oznaka koja povezuje uplatu sa tačnom obavezom
Kako prepoznati da li je sve izmireno
- saldo je nula za svaku stavku i svaku godinu
- nema novih kamata posle poslednje uplate
- sve uplate su povezane sa odgovarajućim zaduženjem
Kako prepoznati problem
- saldo postoji, ali uplata je rađena u toj godini
- kamata raste i posle uplate
- datum knjiženja je prazan ili ne odgovara poznatoj uplati
- uplata stoji u istoriji, ali se ne vidi da zatvara dug
U praksi se najčešće dešavaju dva scenarija.
Prvi je stvarni dug koji nije plaćen, pa je ostao otvoren i uvećan kamatom.
Drugi je dug koji postoji samo u sistemu jer uplata nije povezana, obično zbog pogrešnog poziva na broj ili uplate na drugi račun.
Razlika se vidi tako što se uporedi istorija uplata sa stavkama u tabeli. Ako uplata postoji, a saldo ne pada, to je signal za usaglašavanje stanja u nadležnoj službi.
Šta raditi kad portal prikazuje dug, a uplata je izvršena?
Dešava se da ePorezi ili LPA pokažu dug iako je uplata urađena. Najčešći razlog nije namera ili nemar, već tehničko neslaganje između uplate i zaduženja.
Sistem tada vidi obavezu, ali ne vidi uplatu kao zatvaranje te obaveze, pa saldo ostaje otvoren i kamata nastavlja da raste.
Najčešći uzroci
- pogrešan poziv na broj pri uplati
- uplata na pogrešan račun javnih prihoda
- uplata bez tačnog modela poziva na broj
- uplata izvršena, ali još nije knjižena (nekad treba par dana)
- rešenje zaduženja stiglo kasnije, pa je uplaćen iznos „pre vremena“
Kako rešiti ovaj problem?
- pronađite dokaz o uplati: uplatnica ili izvod banke
- uporedite podatke sa portala: račun, model i poziv na broj
- ako poziv na broj ne odgovara, podnesite zahtev za usaglašavanje stanja uz dokaz
- za republičke obaveze zahtev ide Poreskoj upravi
- za lokalne obaveze zahtev ide lokalnoj poreskoj administraciji opštine koja vodi dug
Kako izmiriti poreski dug i da li postoji plaćanje na rate?
Kad se potvrdi da dug postoji, sledeći korak je izmirenje. Portali prikazuju tačan iznos, a uz obavezu obično stoji i poziv na broj koji treba koristiti za uplatu.
Uplata bez tog poziva može ponovo završiti kao neusaglašena.
Najbitnije pre uplate:
- proverite iznos glavnice plus kamate na dan uplate
- koristite tačan račun i poziv na broj prikazan u sistemu
- sačuvajte dokaz o uplati odmah nakon transakcije
Mogućnost plaćanja na rate postoji u pojedinim slučajevima, ali nije automatska. Potrebno je podneti poseban zahtev nadležnoj službi, uz obrazloženje i predlog otplate.
Odluku donosi organ koji vodi dug, pa je važno tražiti informacije direktno kod te službe.
Elektronsko poresko uverenje o izmirenim obavezama
Poresko uverenje je zvaničan dokaz da ne postoji dug za određenu vrstu poreza. Najčešće se traži kod prodaje nepokretnosti, poklona imovine, ostavinskih postupaka, kao i kod stambenih kredita. Dobra vest je da se uverenje danas može tražiti online.
Evo kako dobiti elektronsko uverenje o izmirenim obavezama
- prijavi se na portal koji vodi tu obavezu (ePorezi za republičko, LPA za lokalno)
- u meniju izaberi sekciju „Uverenja“
- popuni osnovne podatke i svrhu izdavanja
- pošalji zahtev elektronski
- preuzmi uverenje sa portala ili iz eSandučeta
Najčešće greške tokom online provere poreskih obaveza
Većina problema ne nastaje zbog tehnologije, već zbog sitnih propusta u koracima. Kad se zna gde su klizave tačke, provera postaje rutina.
- Ulazak na pogrešan portal i zaključak da dug ne postoji
- Pokušaj prijave nalogom bez visokog nivoa pouzdanosti
- Ignorisanje kolone kamata i gledanje samo glavnice
- Uplata bez tačnog poziva na broj
Koliko često proveravati poreske obaveze po JMBG?
ZUglavnom je dovoljna provera jednom ili dva puta godišnje. Najbolje je to uraditi sredinom i pred kraj godine, jer tada obično stižu ili se ažuriraju rešenja za porez na imovinu i druge obaveze.
- minimum: jednom godišnje
- preporuka: dva puta godišnje
Češća provera poreskih obaveza po JMBG je preporučena kod izdavanja nepokretnosti, dodatnih prihoda ili čestih promena statusa.
Zaključak
Provera poreskih obaveza po JMBG u praksi je veoma jednostavna. Sve što vam treba je da otvorite naloge na eUpravi i LPA. Na ova 2 sajta možete proveriti sva vaša neizmirena dugovanja vezana za porez.
Republika vodi obaveze kroz ePorezi, opštine kroz LPA, pa se kompletna slika dobija tek kad se provere oba sistema. Posle prijave sa ConsentID ili kvalifikovanim sertifikatom, prikaz pokazuje sve otvorene stavke po godinama, osnovu zaduženja i iznos kamate.
Poresko uverenje se dobija bez dodatnih prepreka u situacijama kao što su kredit, promet nepokretnosti ili ostavinski postupak.
Provera po JMBG tako ostaje najbrži put do tačne informacije o poreskom statusu.
Siniša je rođen i odrastao u Beogradu. Nakon studija ekonomije, započeo je karijeru u novinarstvu. Danas je glavni urednik BizInfo.rs, gde svakodnevno donosi najnovije poslovne vesti iz Srbije.